Soorten permanente beperkingen
Beperkingen kunnen op verschillende manieren worden ingedeeld, afhankelijk van hun aard. Meestal gebeurt dit op basis van de oorsprong van de beperking, maar deze categorieën zijn niet altijd toereikend. Grofweg zijn dit de belangrijkste soorten permanente beperkingen:
Zintuiglijke beperkingen
Deze hebben te maken met het gezichtsvermogen en het gehoor. Met een visuele beperking kun je helemaal blind zijn of moeite hebben met zien. Een auditieve beperking kan variëren van doofheid tot slechthorendheid. Deze beperkingen kunnen het dagelijks leven op verschillende manieren moeilijker maken.
Motorische beperkingen
Je kunt moeite hebben met bewegen of het uitvoeren van bepaalde fysieke handelingen. Dit kan bijvoorbeeld komen door aandoeningen zoals reuma, beven (tremors) of problemen met spieren of coördinatie. Hierover gaat het artikel Motorische beperkingen.
Cognitieve en neurologische beperkingen
Je verwerkt, leest en begrijpt informatie op andere manier. Denk bijvoorbeeld aan dyslexie, ADHD of autisme (ASS). Ook kunnen het geheugen en andere hersenfuncties anders werken door neurologische beperkingen.
Naast deze categorieën krijgen steeds meer mensen te maken met beperkingen die komen door ouderdom. Hoewel deze beperkingen niet altijd officieel worden erkend, kunnen ze wel invloed hebben op dingen zoals zicht, beweeglijkheid en geheugen.
De overkoepelende term ‘leesbeperking’
De term 'leesbeperking' (of het internationale 'print disabled') is een overkoepelende term voor mensen die moeite hebben met het lezen van boeken, artikelen of andere teksten, zowel in papieren als digitale vorm. Dit kan verschillende oorzaken hebben, zoals een visuele, motorische of cognitieve beperking, maar ook door ouderdom. Hierdoor ontstaan uiteenlopende behoeften en oplossingen voor mensen die te maken hebben/krijgen met een leesbeperking.
De focus op inhoud
In plaats van beperkingen te categoriseren op basis van de persoon, kan het nuttiger zijn om te kijken naar de beperkingen die worden opgelegd door de inhoud zelf. Bij het toegankelijk maken van digitale publicaties, wordt niet vanuit de beperking van de persoon gewerkt, maar vanuit de manier waarop de inhoud gebruikt kan worden. Dit betekent dat de nadruk ligt op het verbeteren van de gebruikservaring, ongeacht de beperking.
De WCAG (Web Content Accessibility Guidelines) is een belangrijke richtlijn voor het toegankelijk maken van digitale content. Deze richtlijn maakt geen onderscheid tussen de beperkingen van gebruikers, maar richt zich op de beperkingen van de content zelf.
De vier principes van WCAG zijn:
- Waarneembaarheid: Zorg ervoor dat content toegankelijk is voor mensen met verschillende zintuiglijke beperkingen.
- Bedienbaarheid: De content moet op verschillende manieren bediend kunnen worden (bijvoorbeeld via toetsenbord of stemcommando's).
- Begrijpelijkheid: De informatie moet duidelijk en gemakkelijk te begrijpen zijn.
- Robuustheid: De content moet compatibel zijn met verschillende apparaten en technologieën.
Door deze principes toe te passen, wordt het mogelijk om content toegankelijk te maken voor iedereen, ongeacht hun beperking.
Makkelijk voor iedereen, mogelijk voor mensen met een beperking
Hoewel digitalisering soms als een beperking wordt gezien vanwege ontoegankelijke websites en publicaties, is het voor veel mensen met beperkingen juist essentieel. Digitale content kan namelijk op alternatieve manieren worden gepresenteerd en bediend, zoals door middel van audiobeschrijvingen, tekst-naar-spraak, of aangepaste weergave-instellingen.
Deze digitale mogelijkheden zorgen ervoor dat mensen met visuele, auditieve, motorische of cognitieve beperkingen zelfstandig gebruik kunnen maken van zowel het digitale landschap als publicaties. Het is dan ook belangrijk dat digitale content toegankelijk wordt ontwikkeld om ervoor te zorgen dat iedereen, ongeacht hun beperking, er gebruik van kan maken. Als digitale publicaties slecht of niet toegankelijk zijn, kan dit veel frustratie opleveren bij gebruikers die afhankelijk zijn van hulpmiddelen.
Statistieken en impact
Wereldwijd zijn er miljoenen mensen die baat hebben bij toegankelijke digitale content. Volgens statistieken van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) heeft ongeveer 15% van de wereldbevolking een vorm van beperking. De noodzaak om digitale toegankelijkheid serieus te nemen is dus groot en bevorderd de inclusie.
Richtlijnen toepassen en alternatieve oplossingen
Permanente beperkingen zijn er in verschillende vormen en de impact ervan varieert per persoon. Door niet alleen naar de beperkingen van mensen te kijken, maar ook naar die van content, kunnen digitale publicaties ontwikkeld worden die voor iedereen toegankelijk zijn. Dit biedt niet alleen voordelen voor mensen met beperkingen; het draagt ook bij aan een inclusieve samenleving, waarin iedereen gelijke toegang heeft tot informatie.
Bronnen: Dedicon, WCAG, Wereldgezondheidsorganisatie (WHO)
