Delen en breuken
Er zijn verschillende tekens voor delen:
- Een dubbele punt
- Een schuine streep (slash)
- Een deelteken dat bestaat uit een kort liggend streepje met een punt erboven en een punt eronder
- Een horizontale streep
De dubbele punt blijft altijd een dubbele punt, ongeacht of deze wordt gebruikt als verhoudingsteken, deelteken of anders. Alle andere tekens worden weergegeven met een schuine streep (slash).
In de huidige notatie is het gebruik van spaties en haken niet strak gedefinieerd. Er wordt naar gestreefd om dit punt in de toekomst te verbeteren. Hieronder staan de nu geldende regels.
Spaties
Rond de dubbele punt staan altijd spaties. In tegenstelling tot andere bewerkingen staan in de lineaire notatie in principe geen spaties om de schuine streep. Dit is gedaan om eenvoudige breuken zoals 1/2 niet onnodig lang te maken. Een spatie is soms nodig om een onder- of bovenindex aan te duiden, zie voorbeelden 10 en 12.
Haken
Bij samengestelde expressies worden haken gebruikt. Hier mogen uitzonderingen op worden gemaakt als een spatie duidelijker is. Als er haken nodig zijn om de teller en/of de noemer, dan worden de teller én de noemer tussen haken geplaatst. Dit geldt dus ook als de teller óf de noemer zonder haken geschreven kan worden.
We streven naar een strakker gebruik van spaties en haken in de toekomst. We willen het gebruik van haken waar mogelijk vermijden. In afwachting van de werkgroep wiskundebraille van de Braille Autoriteit, die sinds juni 2018 in oprichting is, brengen we hier vooralsnog echter geen wijzigingen in aan.
Voorbeelden
Voorbeeld 1
De dubbele punt als deel- of verhoudingsteken.
Wiskunde | Lineair |
|---|
| 54 : 9 = 6 |
Voorbeeld 2
Het verhoudingsteken.
Wiskunde | Lineair |
|---|
| De verhouding van drie getallen is 7 : 5 : 3 |
Voorbeeld 3
Deling met de schuine streep.
Wiskunde | Lineair |
|---|
| 54/9 = 6 |
Voorbeeld 4
Deling met de horizontale streep.
Wiskunde | Lineair |
|---|
| 54/9 = 6 |
Voorbeeld 5
Deling met het deelteken.
Wiskunde | Lineair |
|---|
| 54/9 = 6 |
Voorbeeld 6
Een eenvoudige breuk.
Voorbeeld 7
Verschillende schrijfwijzen voor een half.
Wiskunde | Lineair |
|---|
| 1/2 en 1/2 en 1/2 |
Voorbeeld 8
Breuken in een langere expressie.
Wiskunde | Lineair |
|---|
| 2 1/2 + 21/2 = 13 |
De spatie tussen 2 en 1/2 zorgt ervoor dat er tweeënhalf staat. Vergelijk dat met 21/2 (zonder spatie) na het plusteken.
Voorbeeld 9
Een breuk met haken in teller en noemer.
Wiskunde | Lineair |
|---|
| (4 + 2)/(4 - 2) = 3 |
De teller en de noemer bevatten allebei een bewerking. Er zijn haken nodig om duidelijk te maken wat in de teller staat en wat in de noemer.
Voorbeeld 10
Een breuk met indexen zonder haken.
Wiskunde | Lineair |
|---|
| u_n / v_n |
De teller en de noemer kunnen zonder haken geschreven worden. De spatie na u_n is nodig om de onderindex n af te sluiten. Daarom worden er spaties om de schuine streep geschreven.
Voorbeeld 11
Een breuk met een wortel in de teller.
Wiskunde | Lineair |
|---|
| (sqrt(5 + 4))/(6 * 3) |
Voorbeeld 12
Een breuk met een macht, zonder of met haken.
Wiskunde | Lineair |
|---|
| a^p / q of (a^p)/(q) |
In dit geval kan de breuk zonder haken geschreven worden. De spatie beëindigt de exponent p. Ook kan de breuk met haken geschreven worden om vergissingen te voorkomen.
