Een criterium is dus een toetsbare regel waaraan een publicatie moet voldoen. Bij ieder criterium is een onderbouwing aanwezig die het volgende beschrijft:
- Doel en de intentie van de regel
- Voordeel of toegevoegde waarde (voor de gebruiker)
- Voorbeelden
- Bronnen
- Technieken om te voldoen
- Voorbeelden van hoe het verkeerd kan gaan
- Manieren van testen
- Begrippen
De vier principes, richtlijnen en succescriteria zijn hiërarchisch genummerd. Bijvoorbeeld:
- 1. Principe Waarneembaar
- 1.1 Richtlijn Tekstalternatieven
- 1.1.1 Succescriterium Niet-tekstuele content
Als je een publicatie of website laat toetsen dan zul je zien dat in rapportages veelal wordt verwezen naar de nummering in plaats van naar de volledige naam van een criterium.
De vier WCAG-principes
De principes die ten grondslag liggen aan de WCAG zijn waarneembaarheid, bedienbaarheid, begrijpelijk en robuust. De eerste drie gaan er vooral over dat gebruikers de content kunnen gebruiken op de manier waarop zij dat nodig hebben. De laatste gaat vooral over de samenwerking van publicaties met hulpsoftware. Op het moment dat je aan de slag gaat met de WCAG kan het handig zijn om een stap terug te doen en te kijken naar onder welke richtlijn en principe een criterium valt. Hiermee wordt het doel van een criterium duidelijker en kom je tot betere oplossingen voor je gebruikers.
Ieder principe is verder uitgelegd in de volgende artikelen:
Conformiteitsniveaus
In Nederlandse vertalingen van W3C-standaarden wordt veelal gesproken over conformiteit. Met conformiteit bedoelen we de mate waarin wordt voldaan aan een standaard. Ook in de WCAG wordt gesproken over conformiteit. In de WCAG is er sprake van 3 verschillende conformiteitsniveaus. Deze term kun je ook beschouwen als ‘toegankelijkheidsniveaus’.
- A is het basisniveau.
- AA is het meest gebruikelijke niveau, vaak vermeld in wetgeving.
- AAA is het hoogste niveau.
Hoe lager het niveau (met A als laagste niveau), hoe beperkender het voor gebruikers is als publicaties niet aan deze regels voldoen. De criteria binnen de niveaus zijn cumulatief. Ofwel, als je stelt dat je aan WCAG niveau AA wilt voldoen, dan moet je voldoen aan alle criteria onder niveau AA én A.
Het aantal succescriteria voor elk conformiteitsniveau verschilt:
- A heeft 30 succescriteria;
- AA bestaat uit 20 succescriteria;
- AAA heeft 28 succescriteria.
Overheden moeten met hun digitale content en websites voldoen aan WCAG 2.1 niveau A en AA. Deze zijn opgenomen in de voor hen verplichte norm EN 301 549. Het ziet ernaar uit dat ook uitgeverijen rekening moeten houden met dit niveau. Meer informatie over hoe een uitgeverij voldoet aan de wet is te vinden onder thema Wetgeving.
Criteria onder niveau AAA worden vrijwel nooit vereist, maar kunnen wel helpen bij het genereren van een nog betere gebruikerservaring. Daarnaast kunnen ze ook helpen als je specifieke doelgroepen extra goed wilt bedienen.
WCAG-versies
De WCAG evolueert continu:
- WCAG 1.0 (1999): 14 richtlijnen met checkpoints.
- WCAG 2.0 (2008): Vier principes met richtlijnen en criteria.
- WCAG 2.1 (2018): 17 nieuwe criteria.
- WCAG 2.2 (2023): 9 nieuwe criteria, 1 verwijderd. De aanbevolen versie van W3C.
Omdat de versies op elkaar voortbouwen zijn ze altijd ‘backwards compatible’. Ofwel, als je aan criteria in voorgaande versie voldoet, voldoe je daar ook in de nieuwe versie aan. Je moet alleen toetsen of je ook aan de nieuw toegevoegde criteria voldoet. Om de rapportage en communicatie over deze compatibiliteit duidelijk te houden, worden criteria niet opnieuw genummerd. Nieuwe criteria krijgen nieuwe opeenvolgende nummers. Hierdoor kan het soms vreemd lijken dat onderwerpen niet in nummering bij elkaar staan. Zo hebben criteria over kleur bijvoorbeeld de nummers:
- 1.4.1 (niveau A)
- 1.4.3 (niveau AA)
- 1.4.6 (niveau AAA)
- 1.4.11 (niveau AA)
Wat brengt WCAG 3.0?
WCAG 3.0 is in ontwikkeling. Deze richtlijn zal beter passen bij nieuwe ontwikkelingen en niet meer alleen de focus hebben op webpagina’s. De richtlijn is hiermee breder en flexibeler inzetbaar. De afkorting WCAG staat vanaf versie 3 dan ook niet meer voor Web Content Accessibility Guidelines, maar voor W3C Accessibility Guidelines. Het doel van WCAG 3.0 is niet alleen bredere inzetbaarheid voor verschillende soorten digitale informatie. Ook moet er een bredere groep gebruikers gediend worden. Deze nieuwe versie gaat uit van richtlijnen gebaseerd op de behoeften van gebruikers en het gewenste resultaat. Daarmee is er meer ruimte voor verschillende technieken om aan het gewenste resultaat te voldoen. De WCAG 2 benadering is meer rigide: je voldoet aan een criterium of niet. De WCAG 3.0 zal gebruik maken van een puntensysteem. Je wordt dus minder snel afgestraft op één enkel foutje, maar scoort dan gewoon iets lager.
Hoewel er hard wordt gewerkt aan WCAG 3.0 is er nog geen informatie over wanneer deze klaar is of wordt aanbevolen. De verwachting is dat dit niet op korte termijn zal gebeuren. Bovendien wordt gesteld dat ook WCAG 3.0 ‘backward compatible’ zal zijn met WCAG 2.
Blijf vooruitlopen op toegankelijkheid
WCAG maakt het mogelijk om inclusieve content te ontwikkelen. Gebruik het als jouw hulpmiddel om iedereen een betere gebruikerservaring te bieden, ongeacht beperkingen of technologie.
