Er zijn twee manieren om toegankelijkheidsinformatie op te slaan: in een publicatie of bij een publicatie.
Sla je de informatie in de publicatie op? Dan help je de lezer direct bij het openen in de reader. Zo ziet diegene meteen welke toegankelijkheidsopties beschikbaar zijn voor een prettige leeservaring.
Lever je de metadata bij de publicatie? Dan geef je lezers vooraf inzicht in de toegankelijkheid van het digitale boek. Zo kunnen ze een weloverwogen keuze maken voordat ze het boek lenen of kopen.
Metadata in een publicatie met Schema.org CreativeWork
Momenteel biedt voornamelijk publicatie in het EPUB-formaat de mogelijkheid om metadata op te nemen in de publicatie. In documenttypen zoals PDF is het niet mogelijk om specifieke metadata over toegankelijkheid op te nemen. De toegankelijkheidsstandaard EPUB Accessibility 1.1 heeft een selectie gemaakt van toegankelijkheidsmetadata, waarmee lezers waardevolle informatie ontvangen. Voor het gestandaardiseerd opslaan van deze metadata wordt gebruik gemaakt van Schema.org CreativeWork class. Deze standaard staat verder beschreven in artikel Schema.org voor het opslaan van toegankelijkheidsmetadata.
Metadata bij een publicatie met ONIX
Toegankelijkheidsmetadata opslaan bij een publicatie kan met ONIX en MARC 21. ONIX biedt een lijst met zeer specifieke metadata, waarmee je de informatie over toegankelijkheid gestandaardiseerd kan opslaan. Via ONIX wordt de metadata in de uitgeefketen doorgeven. Het CB ondersteunt deze metadata, en ook grote (online) boekenaanbieders hanteren deze standaard.
Voor MARC 21 is de opslag van toegankelijkheidsmetadata nog niet geheel eenduidig. De IFLA (International Federation of Library Associations and Institutions) werkt aan een goede standaardmapping van ONIX naar MARC 21. Wil je hier meer over weten, neem dan contact met ons op.
Wat opslaan van toegankelijkheidsmetadata via ONIX precies betekent, staat beschreven in het artikel ONIX voor het opslaan van toegankelijkheidsmetadata.
Metadata begrijpelijk maken voor de lezer
Met ONIX of Schema.org kun je toegankelijkheidsmetadata opslaan bij of in een publicatie, maar het doel is om de lezer te informeren. Daar zijn deze standaarden niet geschikt voor. Deze gaan uit van zoveel mogelijk ‘machine readable’-standaardisatie. Dat is zeer waardevol om geen inconsistenties en interpretatieverschillen te krijgen over de toegankelijkheid van een publicatie. Er ontstaat minder ruis wanneer de verschillende deelnemers binnen de uitgeefketen het ‘estafettestokje’ van metadata overgegeven. Maar het maakt de informatie nog niet direct begrijpelijk en bruikbaar voor de lezer.
Daarom moeten de toegankelijkheidsmetadata naar begrijpelijke informatie worden vertaald. En ook dat het liefst op consistente wijze. Zodat de ene boekhandel het boek niet anders in de markt zet, dan de andere boekhandel. Om de metadata goed te kunnen interpreteren is er een richtlijn ontwikkeld die de ‘machine readable’ informatie kan vertalen naar ‘human readable’ informatie. Via een conversie kun je de juiste informatie voor de klant genereren. Deze standaard is de Accessibility Metadata Display Guide for Digital Publications 2.0. Alles over deze richtlijn is te lezen in het artikel Waardevolle metadata voor de lezer.
Voordeel van deze richtlijn is, dat deze direct handvatten geeft in welke informatie over toegankelijkheid belangrijk is om vast te leggen. Daarover meer in het artikel Stappenplan toegankelijkheidsmetadata toepassen op publicaties.
