Mensen met kleurenblindheid in Nederland
In Nederland hebben ongeveer 700.000 mensen een vorm van kleurenblindheid. Net als andere vormen van visuele beperkingen brengt leven met kleurenblindheid dagelijkse uitdagingen met zich mee. Het kan bijvoorbeeld invloed hebben op het gebruik van digitale content, waaronder de interpretatie van bijvoorbeeld grafieken of visuele informatie. Ook is het lastig om (kleur) waarschuwingen te begrijpen of om opdrachten te doen, maar vormen ook simpelere dagelijkse dingen zoals het kiezen van bij elkaar passende kleding een uitdaging.
Niet zien of herkennen van basiskleuren
Door het niet herkennen van basiskleuren kan de wereld om je heen er volledig anders uitzien, dan voor iemand die wel kleuren kan zien en onderscheiden. Het gaat dan vooral om de drie basiskleuren blauw, groen en rood. Met die kleuren kunnen alle andere kleuren worden samengesteld. Door het niet zien of herkennen van (een van) deze basiskleuren is er een totaal andere kleurenperceptie van de wereld.
Verminderde gevoeligheid lichtsignalen
De hersenen zorgen ervoor dat je kleuren kunt waarnemen als reactie op licht dat door voorwerpen wordt weerkaatst, uitgestraald of doorgelaten. Het kleurengamma dat we met onze ogen kunnen zien, hangt af van onze gevoeligheid voor lichtsignalen met een korte, middellange of lange golflengte. Mensen die kleurenblind zijn, hebben een verminderde gevoeligheid voor die lichtsignalen. Ze kunnen hierdoor het verschil tussen bepaalde kleuren niet zien, of zien helemaal geen kleuren.
Kleurzienstoornis: niet goed waarnemen van kleuren
Lichtgevoelige cellen in het netvlies van het oog, de staafjes en kegeltjes, zorgen voor het zien. Kegeltjes zijn verantwoordelijk voor het waarnemen van kleuren en daarvan zijn er drie soorten: voor rood, groen en blauw. Als deze kegeltjes niet goed werken, kan er een kleurenzienstoornis ontstaan.
Vormen van kleurenblindheid
Normaal kleurenzicht wordt trichromatopsie genoemd, waarbij je waarneming van de drie basiskleuren goed is. Zodra je een optimale gevoeligheid hebt voor één of meer van die kleuren, waardoor de waarneming van kleuren verandert, is sprake van kleurenblindheid. Dit kunnen we weer onderverdelen in 4 vormen:
- Achromatopsie: verminderde waarneming van alle kleuren
- Monochromatopsie: waarneming van één kleur gaat goed
- Dichromatopsie: waarneming van twee kleuren gaat goed
- Anomale trichromatopsie: één van de drie kleuren heeft optimale gevoeligheid
Meest voorkomende vorm: rood-groenkleurenblindheid
De meest voorkomende vorm van kleurenblindheid, rood-groenkleurenblindheid, is het niet of niet goed mogelijk om onderscheid te maken tussen rood- en groentinten. Dit komt het meest voor bij mannen. Zo’n 1 op de 12 mannen (8%) heeft deze (erfelijke) vorm van kleurenblindheid. Bij vrouwen ligt dat percentage een stuk lager; namelijk 0,4%, ofwel 1 op de 250 vrouwen. Het gaat meestal om deuteranomalie, waarbij de gevoeligheid voor groen afwijkend is.
Verschillende testen
Om te testen of je kleurenblind bent, kun je verschillende tests doen. De meeste bekende is de Ishihara-test, waarbij je een reeks afbeeldingen te zien krijgt met daarom gekleurde stipjes die een cijfer of vorm laten zien. Zonder kleurenblindheid kun je het cijfer of de vorm met gemak zien of lezen. Ben je kleurenblindheid dan heb je waarschijnlijk moeite om dit te zien of lezen.
Dit is een voorbeeld van de Ishihara-test: de bolletjes in de tinten bruin, oranje en groen vormen samen een ronde vorm met in het midden een getal.
