Wat is hulptechnologie
Hulptechnologie maakt het mogelijk dat elke lezer steeds efficiënter en persoonlijker ondersteund kan worden in het gebruik van websites, apps en andere digitale tools en content. Of het nou gaat om het lezen van een website voor iemand met een visuele beperking, het uitvoeren van spraakopdrachten van iemand met een motorische beperking, of het begrijpen van gesproken inhoud door doven en slechthorenden; door hulptechnologieën kan iedereen zelfstandig deelnemen aan onze digitale samenleving.
Voorbeelden van hulptechnologie
Kijken we even buiten de ‘digitale’ kaders, dan zijn voorbeelden van hulptechnologie onder andere een dunschiller of een pen, maar ook een typemachine. Ze helpen je als het ware om het leven wat makkelijker te maken. Dit geldt ook binnen het ‘digitale’ kader; door het gebruik van hulptechnologie wordt de samenwerking tussen mens en computer of e-book makkelijker en efficiënter.
Voor mensen met een beperking betekent dit, dat ook zij eenvoudiger deel kunnen nemen aan (dagelijkse) digitale activiteiten, zoals het gebruik van websites, apps en digitale tools. Veel van deze algemene hulptechnologieën zijn tegenwoordig standaard geïntegreerd in software, hardware en besturingssystemen. Denk hierbij aan voorleesfuncties, spraakbesturing, ondertitelingen en aangepaste weergaves van content.
Voorleesfuncties - insluitende lezer: niet alleen voor mensen die blind zijn
Veel software waarmee digitale informatie wordt weergegeven of gemaakt, bevat meerdere ingesloten hulpmiddelen. Deze helpen bij het zien of horen van informatie, het beter kunnen concentreren op informatie en het begrijpen van informatie. Zo kun je tekst bijvoorbeeld laten voorlezen of laten verbeelden.
Een voorbeeld hiervan is de insluitende lezer in Microsoft Edge. Deze tool kan jouw content voorlezen en tegelijkertijd arceren. Tekst kan op een andere manier weergegeven worden, door bijvoorbeeld kleur, lettertype/font of de grootte te wijzigen, maar ook door de afstand, regelfocus of focus mode aan te passen. Een grammaticahulpmiddel kan woorden verdelen in lettergrepen en specifieke woordsoorten labelen of arceren. En er is een functie waarmee woorden verbeeld kunnen worden. Door op een woord te klikken, wordt een afbeelding of icoon van dat woord weergegeven.
Vergelijkbare functionaliteiten zitten ook in tekstprogramma’s als bijvoorbeeld Microsoft Word en Adobe. Je kunt bovendien talloze extensies downloaden die je kunnen ondersteunen in het waarnemen en lezen van teksten. Dit soort ondersteunende software helpt om informatie waar te nemen en te gebruiken op een manier die jij prettig vindt, ongeacht een eventuele tijdelijke, permanente of situationele beperking.
Spraakbesturing: niet alleen voor mensen met een lichamelijke handicap
En wat te denken van spraakbesturing. Deze aanvankelijke hulptechnologie is door de hele wereld omarmd en daarmee opgenomen in de algemene technologie. Spraakbesturing is inmiddels onderdeel van onze leefstijl en is tegenwoordig in veel huizen en auto's niet meer weg te denken. Naast het bedienen van zowel huishoudelijke als technologische apparaten en software, kun je er ook eenvoudig content mee creëren middels de dicteerfunctie. Enkele bekende voorbeelden hiervan zijn Google Home, Alexa en Siri, maar ook auto's zoals Tesla.
Ondertiteling: niet alleen voor dove mensen
Ondertiteling is ooit ontwikkeld voor mensen met een auditieve beperking, maar ook deze hulptechnologie is wereldwijd inmiddels niet meer weg te denken bij video’s en andere online content. Niet alleen wordt de tekst uitgeschreven, maar je kunt tegenwoordig ook kiezen in welke taal je de ondertiteling wil lezen. Net als spraakbesturing is ook deze hulptechnologie wereldwijd omarmd en overgenomen als algemene technologie; bijna iedereen gebruikt het.
Mede door Artificial Intelligence zijn hierin grote technische ontwikkelingen gaande, zoals live en (deels) geautomatiseerde ondertiteling. De standaard ondertiteling van spraak is echter niet voldoende als ondertiteling voor iemand met een auditieve beperking, want andere relevante informatie, belangrijk voor het begrijpen van gebeurtenissen of sfeer, wordt niet gegeven.
Aangepaste instellingen of weergave: niet alleen voor slechtziende lezers
Naast het gebruik van hulptechnologieën in software kun je ook verschillende instellingen op je eigen apparaat aanpassen. Denk aan de grootte van tekst en pictogrammen, de kleuren en de helderheid van je scherm. Ook kun je je schermresolutie veranderen. Stel je je resolutie op een groot scherm namelijk lager in, dan wordt alles groter weergegeven en schakelen websites sneller over naar een weergave die geschikt is voor mobiele schermen.
Deze hulptechnologie biedt veel mogelijkheden voor alle gebruikers, maar kan ook door mensen met een beperking gebruikt worden, vooral in combinatie met andere hardware of software.
Bronnen: Dedicon, Inclusief Publiceren
