Fokke & Sukke in braille

Blinde mensen kunnen cartoon nu ook ‘zien’

Speciaal voor mensen met een visuele beperking is er nu een voelbare editie van Fokke en Sukke. In de cartoonreeks die dagelijks in NRC Handelsblad te zien is, stellen de alom bekende eend (Fokke) en de kanarie (Sukke) de actualiteit aan de kaak. Dat doen ze al bijna 30 jaar, doorgaans op humoristische en tikkeltje sarcastische wijze. Tekenaar Jean-Marc van Tol: “Het is voor het eerst dat een van onze cartoons voelbaar is gemaakt. Ik kan alleen maar toejuichen dat tekst en beeld voor blinde mensen op deze manier toegankelijk wordt gemaakt.”

Meepraten over cartoons

Maker van deze speciale uitgave is Dedicon, een stichting die (school)boeken, kranten en tijdschriften toegankelijk maakt voor blinde en slechtziende mensen. Edwin Meijerink, manager Productie bij Dedicon: “Dat doen we al meer dan 60 jaar. We zijn er bijzonder trots op dat we nu een tekening van Fokke & Sukke toegankelijk hebben kunnen maken voor onze doelgroep. Want ook blinde en slechtziende mensen moeten kunnen meepraten over het nieuws, de politiek, de laatste trends. En ja, ook over cartoons. Dat kan alleen als zij onbeperkte toegang tot tekst en beeld hebben.”

Eisen toegankelijkheid

‘Fokke & Sukke praten juist heel openlijk over hun gevoelens’ kopt de cartoon, met daaronder een kort gesprek tussen Fokke en Sukke. Het is een van de eerste cartoons die werd gemaakt. Jean-Marc van Tol: “In eerste instantie wilden we hiervoor een nieuwe tekening maken. Maar dat bleek ingewikkeld. Want normaal haken we met onze cartoons in op de actualiteit en nemen we dingen op de hak. Nu moesten we kiezen voor een onderwerp dat ook na verloop van tijd nog houdbaar is.”

Een vereiste was ook dat de tekening duidelijk genoeg moest zijn, zonder veel details. Van Tol: “Fokke & Sukke mochten bijvoorbeeld niet achter een bureau zitten of figureren als bekend persoon, zoals Donald Trump en Boris Johnson. Dat zou te moeilijk worden om te ‘vertalen’ naar een begrijpelijke tekening voor blinde mensen. Als ziende mens sta je daar niet bij stil. Deze cartoon voldeed wel aan alle eisen om er een toegankelijke variant van te maken.”

Piemels met voelbare puntjes

Zo op het eerste oog lijkt de tekening van de twee cartoonvogels een kopie van het origineel. Ook de initialen RGvT van de bedenkers John Reid, Bastiaan Geleijnse en Jean-Marc van Tol, zijn aanwezig. Toch zijn er wezenlijke verschillen. Zo valt direct op dat de piemels van beide heren, hét handelsmerk van Fokke & Sukke, voorzien zijn van voelbare puntjes. Ook de pluk haren die uit de pet van Sukke steekt is iets anders dan op de originele tekening. Minke van Weert, specialist Tekst & Beeld bij Dedicon: “Sommige elementen van het origineel hebben we bewust versimpeld of net even iets anders weergegeven. De voelbare lijnen en structuren moeten namelijk voldoende onderscheidend zijn voor blinde mensen om op de tast te kunnen verkennen.” 

De cartoon is geprint met een speciale techniek die de getekende lijnen omhoog laat komen. Verder is alle tekst van het origineel ook in braille weergegeven en kan via een QR-code een gesproken beeldbeschrijving worden afgespeeld.

Links de originele Fokke&Sukke-cartoon, rechts de voelbare variant met reliëftekening, braille en QR-code voor beschrijving in audio

 

Afbeelding:
Links de originele Fokke&Sukke-cartoon, rechts daarvan de voelbare variant met reliëftekening, braille en QR-code die leidt naar de bijbehorende beschrijving in audio.
Klik hier voor de tekstversie van de bijbehorende beschrijving.

Fokke & Sukke in braille is verkrijgbaar voor leden van Bibliotheekservice Passend Lezen.

Meer weten?