Uitgevers én gespecialiseerde organisaties zoals Dedicon bereiden zich voor op deze wetgeving en intensiveren hun inspanningen om uitgevers de kennis en vaardigheden te geven om toegankelijke digitale publicaties te produceren en te distribueren. De Europese Toegankelijkheidsakte vereist namelijk dat uitgevers hun digitale publicaties in toegankelijke formaten produceren en dat de hele uitgeefketen (inclusief online boekwinkels, hardware- en software-readers, websites en DRM-oplossingen) toegankelijk is.
Uitkomsten uit 17 Europese landen
Het APACE-project (Accelerating Publishing Accessibility through Collaboration in Europe) – gecoördineerd door Fondazione LIA en Dedicon als deelnemende expertisepartner en medegefinancierd door de Europese Commissie als onderdeel van het Creative Europe-programma – heeft het onderzoek uitgevoerd. Het betreft een analyse van hoe de toegankelijkheidsrichtlijnen door Europese uitgevers in verschillende marktsegmenten (fictie, non-fictie, academisch en professioneel, educatief) worden toegepast. De respondenten komen uit 17 landen (Oostenrijk, België, Bulgarije, Denemarken, Estland, Finland, Frankrijk, Duitsland, Italië, Litouwen, Nederland, Noorwegen, Polen, Spanje, Zweden, Zwitserland en het Verenigd Koninkrijk). Het doel is om de uitdagingen bij het naleven van de Europese Toegankelijkheidsakte te begrijpen en de vereiste trainingsbehoeften te identificeren.
Meeste uitgevers zijn zich bewust van impact
De overgrote meerderheid van de ondervraagde Europese uitgeverijen die door de richtlijn worden beïnvloed (94% van de uitgeverijen met een omzet van meer dan € 10 miljoen en 83% van de uitgeverijen met een omzet tussen € 2 miljoen en € 10 miljoen) is zich ervan bewust dat de Europese Toegankelijkheidswet hun activiteiten zal beïnvloeden. Over het geheel genomen is ruim 70% van de ondervraagde uitgeverijen zich ervan bewust dat de Europese Toegankelijkheidsakte hun activiteiten zal beïnvloeden; slechts 37,4% produceert echter al toegankelijke e-books, met een vergelijkbaar percentage dat van plan is om eind 2024 te beginnen.
Micro-ondernemingen
Het is veelzeggend dat 52% van de micro-ondernemingen (uitgevers met een omzet van minder dan € 2 miljoen en minder dan 10 werknemers) zich bewust is van de impact van de verordening, ook al zullen ze niet gebonden zijn aan de wettelijke vereisten. Dit onderstreept het sterke maatschappelijke bewustzijn van de sector. Bovendien heeft ongeveer 30% van de micro-ondernemingen die e-books publiceren al toegankelijke titels in hun aanbod.
Investeringen
Het voldoen aan de eisen van de Europese Toegankelijkheidsakte vereist investeringen, bijvoorbeeld voor het aanpassen van bestaande productie- en distributieprocessen en het verwerven van nieuwe kennis en vaardigheden op het gebied van toegankelijkheid. Het is echter moeilijk om de werkelijke economische impact in te schatten. Ruim 60% van de ondervraagde uitgevers heeft nog geen specifiek budget toegewezen om te voldoen aan de eisen van de richtlijn, hoewel bijna 20% van plan is dit voor 2025 te doen.
Behoefte aan training
De enquête benadrukt duidelijk een sterke interesse in gespecialiseerde toegankelijkheidstrainingen die verschillende aspecten bestrijken: van het produceren van toegankelijke e-books tot het bieden van alternatieve beschrijvingen voor afbeeldingen en het creëren van toegankelijkheidsmetadata. 93,1% gaf echter aan geen toegang te hebben tot of op de hoogte te zijn van overheidsfinanciering, nationaal of Europees, om de noodzakelijke investeringen te doen of trainingsprojecten op dit gebied te starten.
Samenwerking is essentieel
"Deze enquête benadrukt de groeiende toewijding van de Europese uitgeverssector aan toegankelijkheid, maar onderstreept ook de noodzaak van voortdurende training en samenwerking tussen landen en belanghebbenden en de rol van de Europese Unie bij het ondersteunen van de verandering. Er blijven nog veel uitdagingen voor de sector, zoals de beschikbaarheid van efficiënte software voor het produceren van toegankelijke versies, aangezien de huidige opties niet volledig toereikend zijn. Alleen door een gezamenlijke inspanning kunnen we klaar zijn in juni 2025 en, nog belangrijker, zorgen voor echt toegankelijke publicaties voor iedereen," zegt Cristina Mussinelli, secretaris-generaal van Fondazione LIA.
Verandering kan niet zonder ondersteuning
“Tot nu toe is innovatie om de toegankelijkheid van e-books te waarborgen volledig toevertrouwd aan de maatschappelijke verantwoordelijkheid en betrokkenheid van Europese uitgevers. Het APACE-onderzoek laat zien dat uitgevers bewonderenswaardig reageren, maar het benadrukt ook het gebrek aan overheidsbeleid om de inspanningen van de private sector te ondersteunen,” aldus Ricardo Franco Levi, voorzitter van de Federation of European Publishers. “Ik hoop dat deze bevindingen beleidswijzigingen zullen stimuleren in zowel de EU-lidstaten als de Unie zelf, gezien de ambitieuze doelstellingen van de European Accessibility Act”
Nederlandse uitgevers zijn goed op weg
“In Nederland werken uitgevers en stichting Dedicon al vele jaren intensief samen om toegankelijke publicaties beschikbaar te maken voor iedereen. De expertise die bij Dedicon aanwezig is, wordt volop gedeeld door middel van trainingen, workshops, een kennisbank en naslagwerken. Het bewustzijn en de motivatie bij Nederlandse uitgevers om vanaf juni 2025 toegankelijke e-books te produceren is duidelijk aanwezig. Het is echter cruciaal dat ook alle andere spelers in de toeleveringsketen, denk aan CB en online boekwinkels, hiermee aan de slag gaan. Het APACE-project is een verdere ondersteuning en versnelling in deze richting", aldus Maarten Verboom, directeur van stichting Dedicon.
Presentatie uitkomsten tijdens Frankfurter Buchmesse
De volledige resultaten van het onderzoek worden gepresenteerd op de Frankfurter Buchmesse tijdens het seminar ‘THE ERA OF ACCESSIBILITY: ARE YOU READY FOR IT?’ dat op 16 oktober om 13:00 uur wordt gehouden in de Frankfurt Studio, hal 4. Iedereen is van harte welkom.
Het volledige rapport over de skills-gap analyse is gepubliceerd op de European Accessibility Directory, de website die is ontwikkeld als onderdeel van het APACE-project. Hier vind je bronnen, richtlijnen en evenementen over toegankelijk publiceren.
APACE-partners
De APACE-partners zijn Fondazione LIA (projectcoördinator), stichting Dedicon, de Italian Publishers Association (AIE), Börsenverein des Deutschen Buchhandels e.V. –Duitse Uitgevers- en Boekverkopersvereniging (BOEV)-, Sdruzhenie Asostsiatsia Blagarska Kniga –Bulgaarse Boekenvereniging (ABK)-, Accessibility Library Celia en Lietuvos Audiosensorine Biblioteka –Litouwse Audiosensorische Bibliotheek (LAB).
