Luisterboeken zijn de trend
Boeken lezen was natuurlijk altijd de norm, maar dat is veranderd. Veel lezers zijn de afgelopen jaren ook gaan luisteren naar boeken. Het is een trend. Luisteren naar je boek terwijl je de gang stofzuigt of terwijl je een appeltaart bakt: voor veel mensen is het een ideale combinatie. Voor jongeren is het mogelijk om lezen voor de lijst te combineren met hun bijbaantje, bijvoorbeeld tijdens het kranten bezorgen.
Uitkomst voor mensen met een leesbeperking
Voor mensen met een leesbeperking bieden gesproken boeken de mogelijkheid om te focussen op de inhoud. Dat is lastiger wanneer zij zonder auditieve ondersteuning lezen. Auditieve ondersteuning is daarom voor hen een passende vorm van compensatie.
Onthouden van de tekst
Het is natuurlijk de vraag of je na het beluisteren van een boek net zoveel van de inhoud weet als na het lezen van datzelfde boek. Dat blijkt af te hangen van het soort tekst en van het leesdoel.
Wanneer het doel globaal lezen is (zoals het lezen van een verhaal), weten luisteraars evenveel als lezers. Een gesproken boek is een goede leesvorm voor het vrij lezen op school of thuis en voor het lezen voor de lijst binnen het voortgezet onderwijs. Het luisteren naar boeken motiveert en stimuleert: lezen kan leuk zijn merken ook kinderen en jongeren met een leesbeperking.
Bij intensief of studerend lezen valt het resultaat van de luisteraars tegen. Zij onthouden, zeker op de langere termijn, beduidend minder dan de lezers. Dat komt omdat je bij studerend lezen vaker terugkijkt naar een eerder gelezen passage uit de tekst. Ook daalt het leestempo bij een lastige passage, omdat de lezer dan sterker focust op de inhoud. Lezers lezen bijvoorbeeld de eerste zin van een alinea automatisch langzamer, omdat ze weten dat daarin altijd belangrijke informatie staat. Ze krijgen een signaal vanuit de opbouw van de tekst. Dat alles mist de luisteraar helaas. Deze kan eigenlijk geen lees- en studiestrategieën inzetten om de tekst beter te begrijpen, terwijl dat echt nodig is bij het studeren.
Lezen en luisteren combineren
Wanneer je studeert is het daarom beter om lezen en luisteren te combineren. Online kun je door middel van extensies de tekst van de pagina voor laten lezen terwijl je meeleest met de tekst. Vergeet dan vooral niet om af en toe even te stoppen, zodat een lastige zin kan worden herlezen.
Conclusie
Dus, wat is nu beter: lezen of luisteren? Er is geen beter of slechter: de leestaak en het leesdoel zijn leidend bij de keuze - luisteren, lezen of een combinatie daarvan.
En de tweede vraag: worden leerlingen lui van het luisteren naar (school)boeken? Het antwoord daarop is een duidelijk: nee! Onderzoek laat zien dat dezelfde hersengebieden even actief zijn bij het lezen of luisteren naar een tekst. Ook wordt de informatie op dezelfde manier verwerkt. Voor begeleiders en ouders is het belangrijk dat zij kinderen en jongeren leren om het leesdoel goed te kunnen bepalen, zodat ze vervolgens kunnen kiezen voor een passende leesvorm.
Bronnen (Engels):
