Onderwijzen en slecht zien?
“Op mijn achttiende kwam ik thuis, nadat ik een vliegje in mijn oog had gekregen. Toen merkte ik dat ik met mijn andere oog slecht kon zien. ’s Avonds zag ik daar nog steeds wazig mee. De huisarts stuurde me naar het ziekenhuis en toen bleek: ik heb de oogziekte Leber Opticus Atrofie (LOA). In een paar weken ging mijn zicht achteruit – ik wist niet of ik helemaal blind zou worden. Dat gebeurde gelukkig niet, ik zie nog altijd 1,5%.”
Dit gebeurde toen Tom nog op de havo zat en als vervolgstudie de pabo had gekozen. “Maar met mijn zichtverlies heb ik me toen uitgeschreven. Ik startte na mijn revalidatie met de Sociale Academie. Dat was immers ‘vooral praten’.”
“Mijn droom om onderwijzer te worden heb ik niet opgegeven. Na een paar jaar te hebben gewerkt als jongerenwerker, begon ik opnieuw met studeren.” Dit keer startte hij met de studie Sociologie, voor en over mensen. Die studie was het startpunt voor zijn carrière in het onderwijs: hij startte daarna als docent in de sociologie op de Christelijke Hogeschool Ede.”
De start van het computertijdperk
Nog voor het echte computertijdperk aanbrak, begon hij als docent. Een computer was toen nog een bijzonderheid. “Ik was een van de weinige die er wel eentje had. Een extra werkvoorziening in verband met mijn beperking. Net zoals een laserprinter en een scanner (een scanner kostte toen wel 20.000 gulden). Die had ik nodig om de werkstukken van studenten na te kijken. Ik scande werkstukken in en kon ze dan vergroot uitprinten. Mijn toetsen typte ik nog op een typemachine – maar spelfouten kon ik lastig controleren. Nu alles digitaal is gaat het natuurlijk veel makkelijker. Maar ook toen bleek dat ik met mijn beperking kon doen wat ik graag deed: mensen onderwijzen!”
Van cassetterecorder naar laptop
Naast zijn docentschap heeft Tom niet stilgezeten. Hij heeft verschillende studies gevolgd, is gepromoveerd, startte zijn eigen onderneming en vorig jaar ronde hij zijn studie Filosofie af. “Na zoveel studies door de jaren heen kan ik met recht zeggen dat studeren is veranderd. En dat niet alleen: de voorzieningen voor studenten met een leesbeperking zijn anders geworden.”
“Tijdens mijn eerste studie nam ik de colleges op en sprak ik mijn aantekeningen in. Maar al gauw had ik teveel cassettebandjes om terug te luisteren! Toen ben ik vooral gaan samen studeren met medestudenten. Zij lazen de teksten uit het boek voor mij voor. Ook tijdens mijn studie Sociologie werkte ik veel samen. En ik had veel aan mijn tv-loep waarmee ik teksten kon vergroten. Tegenwoordig kan ik veel zelfstandiger aan de slag. Nu heb ik een laptop met Zoomtext en daarmee kan ik alles vergroten, zelf mijn werkstukken typen en de artikelen van de leeslijst lezen.”
“Een andere handige tool die ik veel gebruikte tijdens mijn studie Filosofie is de conversietool van Dedicon. Mijn getypte aantekeningen voerde ik in en de tool zette het om in gesproken tekst. Met voorgelezen aantekeningen kon ik me goed voorbereiden op mijn tentamens.”
Nieuwe dingen leren
Door zijn handicap heeft Tom geleerd niet op te geven, maar is hij op zoek naar wat hij nog wel kan. Hij formuleert constant nieuwe doelen en idealen voor zichzelf en verlegt zijn eigen grenzen. In die zoektocht kwam hij erachter dat hij het ontzettend leuk vindt om andere mensen ook nieuwe dingen te leren. “Als zelfstandig ondernemer geef ik advies en workshops aan werkgevers over verandermanagement. Het enige hulpmiddel wat ik daarvoor gebruik is mijn geheugen (dat heb ik echt wel getraind door de jaren heen) en mijn aantekeningen heel groot uitgeprint. En met groot, bedoel ik lettergrootte 48.”
"Als jij het niet regelt voor jezelf, regelt niemand het."
Of hij nog tips heeft voor andere studenten met een visuele beperking? Zeker! Zijn belangrijkste tip: wees assertief! “Als jij het niet regelt voor jezelf, regelt niemand het. Ik kan bijvoorbeeld het presentatiescherm in de collegezaal niet zien. Dus vroeg ik voor ieder college de PowerPoint op bij de docent, zodat ik kan meekijken op mijn eigen laptop. Dan moet je wel even bij de docent aankloppen, zodat hij op tijd de presentatie stuurt.”
“Kortom, ik heb dan wel een beperking, maar ik voel me niet beperkt de dingen te doen die ik wil doen. Wat misschien nog wel ontbreekt: een zelfrijdende auto waarin mensen met een visuele beperking geheel zelfstandig kunnen rijden.”
