Modern Grieks in Braille
Met braille zijn de moderne Griekse letters (en accenten) inderdaad weer te geven. Maar, als je een brailleboek in Griekenland bestelt, kom je ook een heleboel onbekende braillekarakters tegen. De Grieken hebben namelijk een eigen brailletabel om braille te printen. De meeste leestekens en allerlei speciale brailletekens (alfabetwisselingsteken, herstelteken, tekens voor vet, cursief, enz.) zijn vaak heel anders dan dezelfde tekens in de Nederlandse (6-punts) brailletabel.
Het open source schermleesprogramma NVDA heeft een 6-punts Griekse tabel (zelfs met en zonder accenten). Die kun je dus gebruiken, maar dan moet je wel wennen aan de Griekse interpunctie en andere eigenaardigheden. NVDA werkt op computers met Microsoft Windows en is er ook voor het Nederlands. Meer informatie hierover vind je op de website NVaccess (Engelstalig).
Oudgrieks in Braille en Edu-Tekstbestanden
Dedicon ontvangt regelmatig verzoeken van blinde en slechtziende leerlingen voor aangepaste schoolboeken in oud-Grieks. Dankzij jarenlange ervaring in het produceren van deze aangepaste materialen, kan Dedicon boeken omzetten naar zowel braille als Edu-tekstbestanden. Wanneer een Edu-tekstbestand met Griekse tekst wordt geopend, verschijnen de Griekse letters op het scherm zoals in het originele boek. Dedicon maakt hierbij gebruik van de Unicode-tabel 'Greek Extended' en het lettertype Arial Unicode MS, wat zorgt voor een juiste weergave op vrijwel elke computer.
Speciale tekens in Grieks
Behalve de Griekse letters, bevat dit schrift ook bijzondere tekens. In het onderwijs wordt vrijwel alleen aandacht besteed aan:
- Spiritus asper (de h-klank)
- Spiritus lenis (aan het begin van een woord op een klinker)
- Iota subscriptum (een i-klank bij sommige klinkers, die onder de letter wordt geschreven)
Een paar voorbeelden:
- Een gewone alfa: α
- Een alfa met een spiritus asper: ἁ
- Een alfa met een spiritus lenis: ἀ
- Een omega met een iota subscriptum eronder: ῳ
Deze tekens zijn aanwezig in de brailleboeken en Edu-tekstbestand van Dedicon. De letter rho heeft aan het begin van een woord standaard een spiritus asper. Voor accenten is vooralsnog echter geen goede oplossing voorhanden. Omdat ziende leerlingen hier eigenlijk ook niet mee werken, is dat voor de brailleleerling/-student dikwijls geen probleem. Daarom wordt dit teken in braille en Edu-tekstbestanden niet weergegeven.
Brailleweergave en schermuitleesprogramma's
Een correcte weergave van Grieks, zowel op het beeldscherm als op de brailleleesregel, is essentieel voor de communicatie en samenwerking met ziende docenten en klasgenoten. Hoe Grieks wordt weergegeven op de brailleleesregel hangt af van het gebruikte schermuitleesprogramma en de ingestelde brailletabel. In de meeste gevallen wordt een standaard 8-punts tabel gebruikt, maar het is belangrijk om te weten welke tabel daadwerkelijk is ingesteld. Mocht er onduidelijkheid zijn over een bepaalde weergave, kan de spraakoptie in het programma worden gebruikt om dit te verhelderen.
