RAAK Stimuleringsprijs

Musea inspireren tot toegankelijke kunstcollecties

In Nederland zijn 350.000 mensen slechtziend of blind. Hoe zorgen we ervoor dat ook zij kunnen genieten van kunstwerken, (historische) artefacten of de architectuur van een museum? Vanuit de overtuiging dat iedereen van kunst moet kunnen genieten is de RAAK Stimuleringsprijs in het leven geroepen. Initiatiefnemers zijn het Oogfonds, het Van Abbemuseum en Stichting Dedicon. Met de RAAK Stimuleringsprijs willen wij musea inspireren om hun collecties toegankelijk te maken voor mensen met een visuele beperking. De hoofdprijs van de RAAK Stimuleringsprijs omvat een geldbedrag, advies van een specialist en materiaal om een toegankelijke tentoonstelling voor slechtzienden en blinden ook echt te realiseren.

Hoe werkt het?

Nederlandse musea die nog geen specifiek programma hebben voor mensen met een visuele beperking kunnen meedingen naar de RAAK Stimuleringsprijs. Om kans te maken kunnen zij hun plan presenteren voor het toegankelijk maken van de collectie voor mensen met een visuele beperking. De jury, bestaande uit mensen uit de doelgroep, de museumwereld en (blinde) kunstenaars, bepaalt welke drie musea het beste voorstel hebben ingediend en stellen hiermee een shortlist samen. Deze top drie wordt bekend gemaakt op de website van de RAAK Stimuleringsprijs. Vervolgens mag het publiek stemmen op hun favoriet, zij bepalen de uiteindelijke winnaar.

Edith Mulder (Oogfonds): ‘Dat er steeds meer inzendingen komen is voor ons een indicatie dat steeds meer musea nadenken over inclusie. En daar doen we het voor!’

Oudere man en vrouw kijken samen naar vitrine. Citaat: We kunnen weer samen naar het museum.

Deze musea wonnen de RAAK Stimuleringsprijs

Museum Het Schip in Amsterdam won met zijn plan in om tentoonstellingen, workshops en rondleidingen multizintuiglijk aan te bieden aan mensen met een visuele beperking.
Museum Martena
Met de Aaitoer sleepte Museum Martena uit Franeker de meeste stemmen in de wacht. Een rondgang op eigen gelegenheid, of met een persoonlijke gids, door het museum met een audiotour langs 30 objecten. In de audiotour worden beeldbeschrijvingen gecombineerd met achtergrondinformatie en anekdotes. Daarnaast mag je bij alle 30 onderdelen een object voelen. Dit kan variëren van het volledige gereconstrueerde kostuum van Saepck van Vervou dat op haar portret te bewonderen is tot de geplooide kraag van een professor.
Sonnenborgh Museum – Sterrenwacht ontving de meeste stemmen van het publiek voor het dichterbij halen van het heelal. Het programma geeft een inleiding op de sterrenkunde, waarbij de nadruk ligt op ervaren. De hemellichamen zijn letterlijk te voelen, het heelal is te horen en de grootsheid fysiek te ervaren. Het bedrag wordt besteed aan de realisatie van deze tentoonstelling.

‘De kunst is iemand die niet kan kijken, toch te raken’

Het Verzetsmuseum Amsterdam ontving de meeste stemmen van het publiek met haar plan voor een zelfstandig te bezoeken tentoonstelling over hoe Nederlanders worstelden met dilemma’s door onderdrukking tijdens de Tweede Wereldoorlog. Bezoekers met een visuele beperking krijgen een volwaardige museale beleving. Een vloermarkering in reliëf leidt hen langs afbeeldingen en authentieke objecten die mogen worden aangeraakt, zoals een typemachine, knijpkat en drukplaten voor illegaal drukwerk. Een speciale audiotour vertelt wat er te zien is.
Museum Boijmans van Beuningen ontwikkelde het programma Ongezien Boijmans, een rondleiding die aansluit bij de beleving van blinden en slechtzienden. Veel aandacht gaat daarbij uit naar multi-zintuigelijke vormen van kennisoverdracht, zoals voelen, muziek, geuren, inbeelding of fysieke beleving. Ook technieken als audiodescriptie zijn onderdeel van het project.
Museum Beelden aan Zee ontwikkelde een programma voor blinden en slechtzienden, waarbij tactiele beleving centraal staat; beelden, materialen en technieken zijn al voelend en ruikend te ontdekken. Zijn plan omvatte ook beeldhouwworkshops voor mensen met een visuele beperking.